في مدح ثلاثة أساتذة من جامعة طهران وإكسفورد واليرموك

 والمقصود بهم الأستاذ الدكتور محمد رضا شفيعي كدكني والدكتور جورج موريس والأستاذ الدكتور بسام علي الربابعة 

هذه مقالة للسيد إبراهيم مهدي زادة باللغة الفارسية وهي حول ترجمة كتاب الأدب الفارسي منذ عصر الجامي وحتى أيامنا للدكتور محمد رضا شفيعي كدكني الذي ترجمته إلى اللغة العربية وصدر عن عالم المعرفة في الكويت عام ٢٠٠٩م وطبع منه 43000 نسخة

http://www.nasimjonoub.com/fa/posts/423317?fbclid=IwAR3bmzRU2MM7fOl_GHiaPNoTR5OElI-NFwts2NcOIybzZFHD1qoM-k4ECUs

****** ******** *******

در ستايش سه استاد؛ دانشگاه تهران – دانشگاه اکسفورد – دانشگاه يرموک...

در برخورد کاري-آموزشي با دوستان عرب بعضا ازکشورهاي مصر، اردن، سوريه، عراق، لبنان و کويت و کمتر اهل حوزهِ خليج فارس، براي برقراري ارتباط عاطفي درجمع دوستانه چه درنمايشگاه GITEX دُبي و يا CEBIT هانوفرِ آلمان و يا نمايشگاه بين المللي الکامپِ تهران، بحث به ادبيات و هنر معاصر عرب کشيده مي‌شد. آنها از اطلاعات هرچند محدود ما ايراني‌ها، از ادبيات داستاني و شعر معاصر جهان عرب، اظهار تعجب مي‌کردند، از اين‌که ما کتابهاي نجيب محفوظ، ادنيس، نزارقباني، نازک الملائکه، غاده السمان، احمد شوقي، البياتي، محمود درويش... را خوانده‌ايم، اما اطلاعات آنها در مورد ايران محدود به خيام و حافظ و سعدي و فردوسي و چند نفري هم اهل فلسفه از قبيل ابن سينا، فارابي، ابوريحان بيروني، شيخِ اشِراق سهروردي و ابوحامد غزالي آن هم محدود به برنامه آموزشي در دانشگاه يا مدارس يا در کتب درسي، بود و فراتر نميرود و در همين حد متوقف مانده اند و هيچ اطلاعي از ادبيات داستاني و شعر معاصر و حتي سينماي پيشرو ما، هم ندارند. وقتي گله مي کرديم، مي‌گفتند متون فارسي به عربي ترجمه نمي‌شود. البته تا حدودي دليل قانع کننده اي است. چرا؟ چون اين ترجمه‌ها بايد توسط روشنفکران و مترجمين اهل هنر آن سامان ترجمه، تا توده مردم از آن بهره مند شوند. اين کوتاهي قابل گذشت نيست. يعني همان کاري که مترجمين محترم ايراني سالهاست بي وقفه و با تلاشي خستگي ناپذير با هنر و ديگر متون فرانسه، اسپانيا، روسي، انگليسي، چيني، ژاپني، ارمني، ترکي از جمله عربي ... انجام مي‌دهند. در هر حال يا زمينه ضد ايراني – سياسي مانع آن است يا کم لطفي دوستان اهل هنر اين چند کشور با سابقه تاريخي است. از کشورهاي تازه هويت يافته حوزه خليج فارس چندان انتظاري نيست، هر چند کشور کويت يک استثناء است.

با اين مقدمه ميروم سراصل موضوع. درچند سال گذشته کتابي مختصر اما کامل توسط دکتر شفيعي کدکني با همکاري دکتر جورج موريس استاد دانشگاه اکسفورد بنام "ادبيات فارسي از عصر جامي تا روزگار ما" به زبان انگليسي نوشته و در امريکا منتشر شده که توسط دکتر بسام ربابعه استاد دانشگاه یرموک – اردن، به عربي ترجمه و توسط مجلهِ"عالم المعرفه" کويت، در 43000 جلد درجهان عرب منتشر و پخش شده است. اين ترجمه بعد‌ از "بوف کور"هدايت درسال 1976 توسط ابراهيم شتا مصري و رمان "همسايه‌ها" احمد محمود توسط سليم عبدالحميد حمدان مصري در سال 2003، سومين اثر، در معرفي جامع ادبيات داستاني و شعر معاصر ايران است که درجهان عرب مطرح و براى غير فارسى زبان ها، در سال 2009 در اختيار فرهيختگان انگليسي زبان وجهان عرب قرارگرفته است . نکته حائز اهميت آن است اين کتاب در برگيرنده تاريخ مختصر ادبيات داستاني ما از موسي نثري، صنعتي زاده کرماني تا اولين مجموعه "يکي بود و يکي نبود" جمالزاده، صادق هدايت، بزرگ علوي، علي دشتي، محمد حجازي ...تا نمايشنامه نويساني از قبيل دکتر ساعدي، بهرام بيضائي و اکبررادي است. ازهمه مهمتر شناسائي و معرفي شاعران انقلاب مشروطه از قبيل فرخي يزدي، عشقي، عارف، بهار، پروين اعتصامي و جايگاه شعر نو ايران و انقلاب نيما و شاگردانش از قبيل شاملو، اخوان، فروغ فرخزاد و سهراب سپهري است. از درخشان ترين مبحث آن تئوري، ديدگاه و فرازهائي از سخنان فروغ فرخزاد درسال 1339، درچالش با بيانيه رمانتيک ها و کهن سرايان و انتقاد او از کساني که بر اوزان عروضي پاي مي‌فشردند، است که مورد توجه محافل حرفه اي شعر عرب قرار گرفت. شايد اين کتاب براي کساني که از تحولات "ادبيات نوين ايران" چه در زمينه ادبيات داستانى و چه شعر معاصر، بي خبر مانده، آموزنده و راه گشا باشد. باز تاب اين ترجمه که مورد توجه فرهيختگان جهان عرب قرارگرفته بي سابقه است. در تمامى پايگاههاى اينترنتى کشورهاي مصر، اردن، عراق، تونس، سوريه، لبنان، کويت... اين ترجمه قابل مطالعه و دسترسى

است .

نويسنده: ابراهيم مهدى زاده.

* اين کتاب از انگليسي به فارسي نيز توسط آقاي حجت الله اصيل ترجمه شده است.

1- ترجمه بوف کور 1976 مترجم ابراهيم شتا – قاهره.

2- تاريخ قديم ايران 1980 مترجم طه باقرفوزي – الهاهشمي قاهره.

3- تاريخ ادبيات ايران ادوارد براون 1955 قاهره – مترجم ابراهيم الشورائي.

4- تاريخ الادب الفارسي – محمد جعفر ياحقي: چون سبوي تشنه – مترجم ندي حسون 2005 دمشق.

5- تاريخ ادبيات ايران – ادوارد براون -: از سعدي تا جامي: مترجم محمد الدين منصور – قاهره 2005.

6- حکايات ايرانيه ، القصه في الادب الفارسي – قاهره – داستانهاي نويسندگاه معاصر – عبدالوهاب علوب 2005.

7- ترجمه فيه مافيه – مولانا بلخي – مترجم عيسي العاکوب – دمشق- 2004.

8- الجيران (روايه )- همسايه ها : احمد محمود – ترجمه سليم عبدالحميد حمدان 604 صفحه قاهره.

9- تاريخ بيهقي – دمشق – ترجمه - يوسف الهادي2004.

منبع: فصلنامه تحقيقاتي سازمان اسناد کتابخانه ملي سال دوم شماره هفتم – زمستان 1392 شمسي.

(هفته نامه نسیم جنوب، سال بیست و ششم، شماره 1040)